Akdeniz’in az sayıda kalan Caretta caretta (deniz kaplumbağası) yuvalama alanlarından biri, Olympos’un kuzeyindeki Kara Dağ mevkiinde ince kumlarla kaplı sahildir. 1980’lere kadar yerel halk bu olağanüstü doğa olayıyla neredeyse hiç ilgilenmezken; bölgeye gelen doğa koruma derneği ekipleri sayesinde hem carettaların önemi anlaşıldı hem de turizme ciddi bir katkı sağlandı. Çıralı’da kurulan dernek, temmuz ve ağustos aylarındaki yumurtlama dönemi boyunca sahilleri koruma alanı ilan ederek çalışmalarını yürütüyor.
Olimpos ile ilgili detaylı bilgileri ve Olimpos’a dair her türlü bilgiye Olimpos Gezi Rehberi içeriğimize veya plaj ve deniz ile ilgili detaylı bilgiler içinde Olimpos Denizi Nasıl? içeriğimize göz atabilirsiniz.
Tarihi ve Koruma Çalışmaları
- 1980’lerin başında sivil toplum kuruluşlarının bölgeyi keşfetmesiyle carettaların varlığı tescillendi.
- Yerel halk, derneklerle iş birliği yaparak hem yuva koruma hem de rehberlik desteği sağladı.
- Temmuz–Ağustos aylarında kumsallar koruma altına alınarak, bazı yöre sakinlerine istihdam imkanı sunuldu.
Tür ve Fiziksel Özellikler
- Caretta caretta, yaklaşık 95 milyon yıldır dünya denizlerinde yaşamını sürdürüyor.
- Ağırlıkları 70–160 kg, sırt uzunlukları 90–120 cm arasında değişir.
- Dişleri yoktur; güçlü çeneleri ve testere gibi damak yapıları sayesinde kabuklu ve yumuşak avları kolaylıkla parçalar.
- Besin kaynakları: deniz anası, yengeç, deniz yosunları ve yumuşakçilerdir.
- En büyük düşmanları: balık ağları ve yumurtlama alanlarının tahrip edilmesidir.
Üreme Döngüsü
- Çiftleşme: Denizlerde gerçekleşir; dişi her 2–3 yılda bir karaya çıkar.
- Yumurtlama: Çiftleştikten yaklaşık 15 gün sonra, mayıs–ağustos aylarında bakir sahillerde 100–190 arasında yumurta bırakılır.
- Yuva Hazırlığı: Dişi kapa, kumda 40–50 cm derinliğinde bir çukur açar. Önemli bir tehlike hissederse yuvasını terk ederek denize döner.
- Koruyucu Sıvı: Gözlerinden akan sıvı, kumun gözü tahriş etmesini önleyen doğal bir koruyucudur.
- Kuluçka: Yaklaşık 50–60 gün sürer.
- Yavru Çıkışı: Yumurtadan çıkan yavrular 26 saat kumsalda hareketsiz kaldıktan sonra, dolunay ışığını takip ederek denize ulaşmaya çalışır.
- Başarı Oranı: Her 100 yumurtadan sadece 1–2’si hayatta kalır; bu düşük oran bile neslin devamı için yeterlidir.
Yaşam Alanları
Antalya kıyılarında en yoğun yuvalama görülen 9 önemli nokta:
- Belek
- Çıralı Plajı
- Alanya–Demirtaş
- Gazipaşa
- Demre
- Manavgat–Kızılot
- Kumluca
- Kaş–Patara
- Kemer–Tekirova
Tatilciler İçin Dikkat Edilmesi Gerekenler
- Yumurtlama dönemi (Temmuz–Ağustos) ziyaretlerinizde bu tarihleri göz önünde bulundurun.
- Sahilde ışıklandırma yasak olduğundan, gece gece yürüyüşü planlıyorsanız mutlaka fener ve telefon ışığını kapalı tutun.
- Rehberli tur tercih ederek, yuvalara zarar vermeden dikkatlice gözlem yapabilirsiniz.
- Kumda izinsiz yürümeyin; yuvalar görünmez olabilir.
- Fotoğraf çekerken flaş kullanmayın; yavruların yön bulmasını güçleştirir.
- Plaj temizliğine özen gösterin; deniz kaplumbağaları plastik ve atıklardan büyük zarar görüyor.
Olympos ve Çıralı sahilleri, sadece tarihî kalıntılarıyla değil, Caretta caretta’ların muhteşem yolculuğuna tanık olma şansı sunan eşsiz bir doğa harikasıdır. Tatil planınızı yaparken koruma alanı kurallarına uyarak, bu dev deniz kaplumbağalarının geleceğe taşınmasına destek olabilirsiniz.
